Zdunków
Początki wsi mogą sięgać XVI wieku. Wieś został umieszczona na mapie obrazującej powiat radomski w drugiej połowie XVI wieku jednak nie ma jej na spisach poborowych z tego okresu. Być może był to obszar ziemi uprawnej zwany „Zdunków” związany z którąś z sąsiednich wsi. Wieś na pewno istniała już w końcu XVII wieku ponieważ wymienia się ją wśród włości dóbr borkowickich należących do Małachowskich. . Według inwentaryzacji tych dóbr z 1707 roku chłopi zamieszkujący Zdunków zobowiązani byli do pracy na polach pańskich po pięć dni w tygodniu w czasie „od św. Wojciecha do św. Marcina”. Nazwiska zamieszkujących wieś w tym czasie to: Bartosz Kotek, Szczepan Tzieniek, Sałata, Maciej Rusin, Maciej Kurowski, Krzysztof Wdówka, Szymon Włodarczyk. W 1707 roku wieś zamieszkiwali chłopi: Szczepan Piotr, Matisa Kurowski, Marcin Rusin, Jan Banas, Wdowka, Zarnecki, Krzysztof Banas, Kasper Wieraszka, Paweł Głąbik. W 1827 roku wieś zwana wówczas Zdańki liczyła 14 domów i 79 mieszkańców. W końcu XIX wieku Zdunków liczyło 10 domów i 247 mórg obszaru. W 1938 roku we wsi stało 16 domów.
Zwola
Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi ze spisów poborowych powiatu radomskiego w roku 1569 roku. Nazwa pochodzi od starosłowiańskiego słowa „zvola” oznaczającego to samo co kiedyś „wola”. Wola jak i zvola oznaczało „wolniznę” czyli okres zwolnienia podatkowego dla nowo powstałej wsi. W 1569 roku właścicielem wsi był ród Zdanowskich. Wieś liczyła 3 łany ziemi. Oprócz trzech rodzin kmiecych we wsi mieszkało też 2 komorników. Wieś należała następnie do Wąsów a potem Gniewoszów. Po Gniewoszach, w połowie XVIII wieku, Zwola należała do Franciszka Lubomirskiego. W 1789 roku wieś należała do Mikołaja Piaskowskiego starosty tomaszowskiego. W 1827 roku we wsi mieszkało 155 mieszkańców w 22 domach W 1881 roku była to wieś włościańska (chłopska ) i folwark szlachecki. Wieś leżała w gminie Sarnów w parafii Oleksów. Folwark Zwola zajmował 363 morgi ziemi ornej. Wieś Zwola liczyła 35 samodzielnych gospodarzy. W okresie międzywojennym we wsi stał młyn, którego właścicielem był Józef Kubicki. We wsi był też zakład szewski pana Rębisia. W 1938 roku we wsi stało 52 domy.
Bibliografia:
Boniecki Adam „Herbarz polski” Tom 1-16 i Uzupełnienia. Warszawa, 1899-1913 Guldon Z., Zieliński S., „Protokół ofiary dziesiątego i dwudziestego grosza powiatu radomskiego radomskiego 1789 roku” [w:] „Radom i region radomski w dobie RP szlacheckiej”. Radom 1996. Kot Stanisław „Szkolnictwo parafialne w Małopolsce XVI-XVIII wiek” Lwów 1912. Ks. Kumor B., „Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795”, tom IV, Warszawa 2002 „Księga adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosła i rolnictwa rok 1930”, Annuaire de la Pologne (y compris la V. L. Dantzig), Warszawa 1930 Krzepela Józef „Księga rozsiedleńcza rodów ziemiańskich w dobie jagiellońskiej” Kraków 1915. Mapa Kwatermistrzowska Królestwa Polskiego 1839. arkusz k5s6. Mapa wojskowa WIG 1938, arkusze 42-33, 42-33, 42-34, 42-34. Muszyńska Jadwiga, „Inwentarz majętności tarnowskiej i grodeckiej gródeckiej lat 1690 i 1707”, [w:] „Radom i region radomski w dobie szlacheckiej Rzeczpospolitej”, tom V Radom 1999. „Nazwy miejscowe Polski, historia, pochodzenie, zmiany” pod red. K. Rymuta. Warszawa 1996-2003 „Opis powiatu radomskiego przez ks. Franciszka Siarczyńskiego”, Warszawa 1847. Pająk Jerzy Z. „Dzieje podziałów administarcyjnych a granice regionu świętokrzyskiego” [w:] „Region świętokrzyski mit czy rzeczywistość”, pod red. Jacka Wijaczki. Kielce 2001 „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, W. Wawelskiego”. Tomy I-XIV. Warszawa 1880-1902. „Spis ludności i zwierząt gospodarskich z dnia 30 IX 1921 roku” Warszawa 1923. „Spis ziemian Rzeczpospolitej Polskiej w roku 1930, województwo kieleckie-województwo krakowskie”, Opracowali t. Epsztein i S. Górzański, Warszawa 1991. „Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności” Tom II, Warszawa 1827. Wiśniewski J., „Dekanat kozienicki”, Radom 1913 Wiśniowski E. „Z dziejów opactwa benedyktynów w Sieciechowie”, Lublin 1960. Wimmer J. „Wojna polsko-szwedzka 1655-1660”. Warszawa 1973 „Źródła Dziejowe tom XIV, Polska w XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym opisał A. Pawiński”, tom XIV Małopolska” Warszawa 1886.
autor: Leszek Zugaj